Monday, April 19, 2010

მეტალი. მეტალის წვა.

ლემენტების სამ-მეოთხედზე მეტი მეტალებია.ჩვეულებრივ პირობებში თითქმის ყველა მეტალი მყარია, მხოლოდ ვერცხლისწყალი გვხვდება თხევად მდგომარეობაში. მეტალთა უმრავლესობა მკვრივი და ბზინვარეა, თანაც ადვილად ყალიბდება, ამიტომ მრავალნაირად გამოიყენებენ. მეტალები ელექტროდენს და სითბოს კარგად ატარებენ. ზოგიერთი მათგანი საკმაოდ მტკიცეა. მეტალები ჭედადია, ბევრი მათგანი პლასტიკურიცაა.
გარდა მსგავსებისა მეტალებს შორის განსხვავებაც არსებობს. ისეთები როგორებიცაა: კალა,ტყვია და ალუმინი, რკინისა და სპილენძისგან განსხვავებით, უფრო რბილი, სუსტი და შედარებით დაბალ ტემპერატურაზე დნობადი მეტალებია.
ზოგიერთი მეტალები როგორიცაა:კალიუმი და ნატრიუმი, რეაქციაში კარგად შედის, ზოგი კი მაგალითად: ოქრო, და პლატინა, არააქტიურია, ოქრო ბუნებაში სუფთა სახითაა აღმოჩენილი. დანარჩენ მეტალთა უმეტესობა ქანებში მინერალების სახით მოიპოვება, სადაც ისინი არამეტალებთან ერთადაა.მაგალითად რკინის ძირითადი მინერალები, რკინისა და ჟანგბადის ნაერთებია.
მეტალების გამყარება შესაძლებელია მათი გადნობითა და შენადნობების დამზადებით.

აქტივობების რიგი
ქიმიური აქტიურობის მიხედვით დალაგებულ მეტალთა მწკრივს აქტივობის მწკრივი ეწოდება:
Li,K,Ca,Na,Mg,Al,Zn,Cr,N,Fe,Sn,Pb,[H],Cu,Ag,Hg,Pt,Au
აქტივობის მწკრივში წყალბადის მარცხნივ მოთავსებული მატალები აძევებს წყალბადს მჟავას ხსნარიდან, მარჯვნივ მოთავსებული მატალები კი_ვერა.
აქტიური მეტალების გამოყოფა მათი შემცველი მინერალებიდან ძნელია, მაშინ როცა ნაკლებად აქტიური მეტალები შეიძლება დამოუკიდებელი სახითაც არსებობდეს. ნატრიუმსა და კალიუმს ნავთში ინახავენ, რადგან ისინი ძალზე აქტიურად ურთიერთქმედებენ წყალსა და ჰაერთან. სპილენძი ნაკლებად აქტიური მეტალია. იგი მილების, ცხელი წყლის ავზებისა და ელექტროსადენების დასამზადებლად გამოიყენება.
ალის სინჯები
ზოგიერთი მეტალი წვის დროს, ალს განსაკუთრებულ შეფერილობას აძლევს. ნივთიერებათა წვა შეიძლება ამა თუ იმ ლითონის არსებობის შესამოწმებლად გამოვიყენოტ. ნივთიერებები ალში პლატინის ალით შეაქვთ, რომელიც ინერტულობით გამოირჩევა.
მეტალი

ქიმიურ ნაერთებში წვის დროს წარმოქმნილი ალის ფერის მიხედვით სხვადასხვა ლითონები შეგიძლიათ გაარჩიოთ ერთმანეთისგან. აქ ნაჩვენებია ნატრიუმის-მოყვითალო მოსტაფილოსფრო ფერისაა... სტრონციუმი-ნაწილობრივ ლურჯი ნაწილობრივ წითელი, ბორის მჟავა–ფოსფორისფერი. ერთ-ერთი ყველაზე იოლი ქიმიური ტესტი ნიმუშში ლითონის არსებობის შემოწმებაა. ერთადერთი რაც უნდა გააკეთოთ ისაა რომ ნიმუშის მცირე ნაწილი დაწვათ და ალის ფერს დააკვირდეთ. წვის დროს სხვადასხვა ლითონი განსხვავებულ ფერებად იცვის მაგალიტად კალციუმის წვისას მოწითალო ნარინჯისფერი ალი ცარმოიქმნება . კალიუმი კი იასამნისფრად იცვის. წვა აგრეთვე ორგანული ნაერთების ანალიზისათვის გამოიყენება. ეს მეთოდი გულისხმობს ნაერთის ნიმუშის დაწვას იქამდე სანამ ის ცალკეულ ელემენტებად დაიშლება. ამის შემდეგ მეცნიერებს შეუძლიათ დაადგინონ, ორგანულ ნაერთებსჰი რა რაოდენობითაა წარმოდგენილი თითოეული ეს ელემენტი. ნახშირბადი წყალბადი ჯანგბადი და აზოტი.

Posted by at

1 comment:

Subscribe to: Post Comments (Atom)